Of: het verschil tussen een nieuwe alinea/paragraaf en een nieuwe regel

Even een ingewikkeld tekstje tussendoor (tekstverwerken voor gevorderden), want veel mensen denken dat een tekstverwerker hetzelfde is als een typemachine. En dat je twee enters moeten typen om een nieuwe alinea te beginnen. Spoiler: dat is niet zo...

Bij een typemachine moet je telkens op het einde van een regel op enter (soms ook wel return* genoemd) drukken. Bij een tekstverwerker hoeft dat niet, want die houdt bij dat je de rechter marge hebt bereikt van je pagina en gaat dan zelfstandig naar de volgende regel.

Er zijn allerlei momenten waarop je op een nieuwe regel wilt beginnen terwijl je een tekst typt in een tekstverwerker. Bedenk wat je wilt: een nieuwe alinea beginnen, of een nieuwe regel starten (binnen dezelfde alinea).

In tegenstelling tot een typemachine zijn dit voor een tekstverwerker twee verschillende dingen, en daarom zijn er ook twee manieren waarop je dat moet doen.

• Nieuwe alinea/tussenkop
  Door op de Enter-toets te drukken geef je aan dat je de huidige alinea wilt beëindigen. Er wordt dan een harde return in de tekst opgenomen. Deze actie (op Enter drukken) geeft aan dat het einde van een alinea is bereikt en dat er met een nieuwe wordt gestart.
• Nieuwe regel
  De andere manier om een regel te beëindigen is om drukken op Shift + Enter. Dit resulteert in een zachte enter, ook wel een regeleinde (of een nieuwe regel-karakter). Dit is dus iets anders als een alinea-einde.

Soms worden 'herkenningsmiddelen' gebruikt om een alinea te onderscheiden, zoals een inspringing van de eerste regel of een (halve) witregel voorafgaand aan de alinea. Deze extra ruimte boven of onder alinea's kan door leken worden geïnterpreteerd als twee regeleindes. Op een typemachine typte je immers ook twee returns om een nieuwe alinea te beginnen.

Verschil in tekstverwerkers

Veel mensen beseffen niet dat er een (inhoudelijk) verschil is tussen een harde enter en zachte enter. Hierdoor kan verwarring ontstaan en daarom zijn er verschillen ontstaan tussen het gedrag van de enter-toets bij verschillende tekstverwerkers (MS Word, AbiWord, Open Office, WordPerfect, Pages). Bij sommige tekstverwerkers is ervoor gekozen om de extra witruimte bij nieuwe paragrafen weg te laten, zodat een nieuwe alinea er hetzelfde uitziet als een nieuwe regel. De tekstverwerker gedraagt zich dan als typemachine. Voor een leek is dit wellicht minder verwarrend, maar inhoudelijk is het verkeerd.

Door de onderliggende opbouw van HTML moet er verschil gemaakt worden tussen kopregels, opsommingen en alinea's. Daarom worden op websites harde enters/returns gebruikt om het einde van een alinea aan te geven, en zachte enters om het einde van een regel aan te geven. Een harde enter wordt in de Rich Text Editor ook gebruikt om een tussenkop (Kop 1, Kop 2, etc) te eindigen en een Alinea te beginnen. Of om een nieuwe bullet te maken in een opsomming (bullet-list). In een bullet-list kun je dus een nieuwe regel maken (zonder bullet) door een zachte enter te typen. Zoals bijvoorbeeld in de opsomming hierboven.

Return- vs Enter-toets

*) Om het allemaal nog ingewikkelder te maken, bestaat er zelfs een verschil tussen de return- en de enter-toets. Het moet niet gekker worden. Op sommige toetsenborden zit rechts naast de letters een return-toets, en rechts onder het het aparte cijferblok een enter-toets. Op veel Macs gedraagt de return-toets zich als enter wanneer je de functie-toets erbij indrukt. Dat is dan ook de reden dat zowel het symbool voor return (boven) als enter (onder) op dezelfde toets staan (zie helemaal rechts in de header-foto). Er zijn programma's die return en enter een ander functie toekennen. Sommige tekstverwerkers bijvoorbeeld, maken bij shift-return een nieuwe regel, en bij shift-enter een nieuwe pagina. Dat is toch wel een redelijk verschil.

Tot zover deze korte cursus Tekstverwerken voor gevorderden - over het verschil tussen een harde enter en een zachte enter. Laten we eens gaan kijken hoe je teksten in je website kunt plaatsen die in Word (of andere tekstverwerker) zijn getypt.